Học sử dụng máy tính bài 4 – Bên trong một chiếc máy tính

Bạn đã lúc nào nhìn vào bên trong một cây máy tính, hoặc nhìn thấy hình ảnh các linh kiện bên trong đó chưa? Chúng ta chắc cũng ít nhiều lần tò mò muốn biết bên trong cây CPU có các gì mà lại cũng có thể có thể giúp máy tính thực hiện được nhiều việc hay ho đến vậy.

Trên thực tế, tuy các cơ quan nhỏ bên trong một cây máy tính có thể trông phức tạp, nhưng nếu tìm hiểu kỹ ta sẽ thấy chúng khá thú vị và cũng có thể phần mềm được vào nhiều lĩnh vực khác trong cuộc sống. Bài học ngày bữa nay sẽ giúp chúng ta nắm vững một số thuật ngữ cơ bản và hiểu thêm 1 chút thông tin những thành phần chính trong một cây CPU máy tính bàn và phương pháp chúng hoạt động.

• 4 cách dễ dàng để kiểm tra cấu hình, tin tức phần cứng máy tính, laptop

Các bộ phận chính bên trong 1 cây CPU

Bo mạch chủ (Motherboard)

Thuật ngữ bo mạch chủ thường dùng nhiều nhất trong ngành công nghiệp máy tính nói chung như một từ dành riêng, mặc dù có rất nhiều thiết bị khác cũng cũng có thể có thể có bản mạch chính được coi là “bo mạch chủ”. Đó là một chiếc bảng mỏng chứa trên đó CPU, bộ nhớ, đầu nối cho ổ cứng và ổ đĩa quang, thẻ mở rộng để điều khiển hình ảnh và âm thanh, và các cổng kết nối cho máy tính của bạn (chẳng hạn như cổng USB). Nhìn chung, bo mạch chủ kết nối trực tiếp hoặc gián tiếp tới mọi cơ quan của máy tính.

CPU/bộ vi xử lý

CPU viết tắt của chữ Central Processing Unit (tiếng Anh), tạm dịch là chip giải quyết trung tâm, là các mạch điện tử trong một máy tính. CPU nằm bên trong vỏ máy tính, trên bo mạch chủ. Nó đôi lúc còn được coi là khối óc của máy tính, và công việc của CPU là phân tích và thực hành các lệnh. Bất cứ bao giờ bạn bấm một phím, nhấp chuột hoặc khởi động một ứng dụng, bạn sẽ gửi các chỉ thị tới CPU. CPU thực hành các chỉ thị mà bạn đưa ra bằng phương pháp thực hành các phép tính số học, logic, đối chiếu và các hoạt động nhập/xuất dữ liệu (I/O) cơ bản do mã lệnh chỉ ra.

Về hình dáng, thiết kế của CPU đã thay đổi theo tiến trình lịch sử, nhưng hoạt động cơ bản của nó vẫn gần như không thay đổi. CPU thường có hình vuông, rộng chừng hai inch với một con chip silicon nằm bên trong. Con chip thường sẽ có kích cỡ bằng một ô vuông nhỏ trong vở ô ly. CPU tương thích với ổ cắm CPU của bo mạch chủ, được che phủ bởi bộ tản nhiệt (một vật thể hấp thu nhiệt từ CPU).

Tốc độ của cục giải quyết dịch vụ CPU được đo bằng megahertz (MHz – hàng triệu lệnh mỗi giây) và gigahertz (GHz – hàng tỷ lệnh mỗi giây). Một CPU mạnh hơn có thể thi hành các lệnh nhanh hơn. Tuy nhiên, tốc độ thực tiễn của máy tính lệ thuộc vào tốc độ của nhiều thành phần khác nhau chứ không chỉ là khoảng bộ vi xử lý.

Có thể bạn chưa biết, một CPU năm 1971 chỉ có 2.300 transitor (bóng bán dẫn) thì đến giờ đã có tới 7,2 tỉ transitor với 22 nhân nhờ tiến độ sản xuất 14 nm. Hiện nay người ta đang hướng tới công nghệ sản xuất 7 nm và 5 nm với CPU, hứa hẹn sẽ có những dòng CPU để dành năng lượng và năng suất cao hơn nữa.

RAM (random access memory – bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên)

RAM là bộ nhớ ngắn hạn của hệ thống máy tính. Bất cứ lúc nào máy tính của bạn thực hành các phép tính, nó sẽ lưu giữ dữ liệu tạm thời trong RAM cho đến khi cần sử dụng đến. Bộ nhớ ngắn hạn này biến mất khi máy tính bị tắt. Nếu bạn đang hoạt động trên tài liệu, bảng tính hoặc loại tệp khác, bạn sẽ thật cần phải lưu nó để tránh thất thoát. Khi bạn lưu tệp, dữ liệu sẽ được ghi vào ổ cứng, hoạt động như 1 kho lưu trữ lâu dài.

Dung lượng (sức mạnh) của RAM được đo bằng megabyte (MB) hoặc gigabyte (GB). Bạn càng có nhiều RAM, máy tính của bạn càng cũng có thể có thể thực hành được nhiều tác vụ hơn trong cùng một lúc. Nếu bạn không có đủ RAM, bạn có thể nhận biết rằng vận tốc của máy tính sẽ giảm sút đáng kể khi bạn mở nhiều chương trình cùng lúc. Bởi vậy, nhiều người thường bổ sung thêm RAM vào máy tính của họ để cải thiện hiệu suất.

Bộ nhớ RAM có 4 đặc thù sau:

• Dung lượng bộ nhớ: Tổng số byte của bộ nhớ (nếu tính theo byte) hoặc là tổng số bit trong bộ nhớ nếu tính theo bit.
• Tổ chức bộ nhớ: Số ô nhớ và số bit cho từng ô nhớ.
• Thời gian thâm nhập: Thời gian từ lúc mang ra địa chỉ của ô nhớ đến khi đọc được nội dung của ô nhớ đó.
• Chu kỳ bộ nhớ: Thời gian giữa hai lần liên tục thâm nhập bộ nhớ.

Ram có 2 loại:

• RAM tĩnh – SRAM (Static Random Access Memory) được chế tạo theo công nghệ ECL (dùng trong CMOS và BiCMOS). Mỗi bit nhớ gồm có các cổng logic với 6 transistor MOS. SRAM là bộ nhớ nhanh, việc đọc không làm hủy nội dung của ô nhớ và thời gian thâm nhập bằng chu kỳ của bộ nhớ.
• RAM động – DRAM (Dynamic Random Access Memory) dùng kỹ thuật MOS. Mỗi bit nhớ gồm một transistor và một tụ điện. Việc ghi nhớ dữ liệu dựa vào việc duy trì điện tích nạp vào tụ điện và như vậy việc đọc một bit nhớ làm nội dung bit này bị hủy. Do vậy sau mỗi đợt đọc một ô nhớ, bộ phận điều khiển bộ nhớ phải viết lại nội dung ô nhớ đó. Chu kỳ bộ nhớ cũng theo này mà tối thiểu là 2 lần thời gian thâm nhập ô nhớ. Bộ nhớ DRAM chậm và rẻ tiền hơn SRAM.

Ổ cứng (Hard drive)

Ổ cứng là chỗ lưu giữ phần mềm, tài liệu và các dòng tệp khác trên hệ thống của bạn. Ổ cứng là khu vực lưu giữ dài hạn, có tức là dữ liệu vẫn được lưu ngay cả khi bạn tắt máy tính hoặc rút phích cắm.

Khi bạn chạy một chương trình hoặc mở một tệp, máy tính sẽ sao chép một số dữ liệu từ ổ đĩa cứng vào RAM. Khi bạn lưu tệp, dữ liệu sẽ có sao chép trở lại ổ đĩa cứng. Ổ cứng càng nhanh, máy tính của bạn cũng đều có thể khởi động và tải các chương trình nhanh hơn.

Dung lượng ổ đĩa cứng tăng trưởng theo cấp số nhân. Đối với những máy tính cá nhân thế hệ đầu, ổ đĩa có dung lượng 20MB đã được cho là lớn. Đến cuối thập niên 1990 đã có sự xuất hiện của những ổ đĩa cứng với dung lượng trên 1GB. Vào thời điểm đầu năm 2005, ổ đĩa cứng có dung lượng khiêm tốn nhất cho máy tính bàn còn được sản xuất có dung lượng lên tới 40GB, còn ổ đĩa lắp trong có dung lượng lớn nhất lên tới một nửa TB (500GB), và những ổ đĩa lắp ngoài đạt xâm xấp 1TB.

Ổ đĩa cứng được dùng chủ yếu trên các máy tính như: máy tính cá nhân, máy tính xách tay, máy chủ, máy trạm… Có rất nhiều hãng, công ty sản xuất ổ đĩa cứng, cũng có thể có thể kể đến một số thương hiệu nổi tiếng chiếm phần lớn thị phần như: IBM, Seagate, Hitachi, Western Digital, Samsung…

Bộ nguồn (Power supply unit)

Bộ nguồn máy tính (tiếng Anh: Power Supply Unit hay PSU) là một thiết bị cung cấp năng lượng cho bo mạch chủ, ổ cứng, ổ quang và các thiết bị khác, nhằm đáp ứng nhu cầu về năng lượng để mọi thứ các thiết bị phần cứng của máy tính hoạt động bình thường. Bộ nguồn trong máy tính sẽ chuyển đổi nguồn điện từ ổ cắm trên tường thành loại điện năng mà máy tính cần. Nó truyền điện qua dây cáp tới bo mạch chủ và các phần tử khác.

Một bộ nguồn máy tính tốt phải đáp ứng được những điều kiện sau:

• Sự ổn định của điện áp đầu ra: không sai lệch quá -5 đến + 5% so với điện áp danh định khi mà nguồn hoạt động đến hiệu suất thiết kế.
• Điện áp đầu ra là bằng phẳng, không nhiễu.
• Hiệu suất làm việc cao, đạt trên 80% (Công suất đầu ra/đầu vào đạt > 80%).
• Nguồn không khiến ra từ trường, điện trường, nhiễu sang các cơ quan khác bao quanh nó và phải hứng chịu được từ trường, điện trường, nhiễu từ những vật khác bao quanh tác động đến nó.
• Khi hoạt động toả ít nhiệt, gây rung, ồn nhỏ.
• Các dây nối đầu ra đa dạng, nhiều chuẩn chân cắm, được bọc dây chỉn chu và chống nhiễu.
• Đảm bảo hoạt động ổn định với năng suất thiết kế trong một thời gian hoạt động dài.
• Dải điện áp đầu vào càng rộng càng tốt, đa số các nguồn uy tín cao có dải điện áp đầu vào từ 90 đến 260Vac, tần số 50/60Hz.

Chú ý

Nếu bạn quyết định mở cây máy tính để kiểm tra, hãy đáp ứng rút phích cắm máy lường trước khi chạm vào bên trong máy tính. Bạn cũng nên chạm vào vật kim loại nối đất hoặc phần kim loại của vỏ máy tính để xả các tụ tĩnh. Tĩnh điện cũng có thể được truyền qua các mạch máy tính, cũng có thể làm hỏng máy của bạn 1 cách nghiêm trọng.

Các loại thẻ mở rộng (Expansion cards)

Hầu hết các máy tính đều có khe cắm mở rộng trên bo mạch chủ, cho phép bạn gắn thêm các loại thẻ mở rộng khác nhau. Đôi khi chúng được gọi là thẻ PCI (kết nối thành phần ngoại vi). Nếu không có nhu cầu, bạn cũng chẳng càng phải thêm bất kỳ thẻ PCI nào vì đa số các bo mạch chủ đều có sẵn các thẻ (card) video, âm thanh, mạng và các loại card cơ bản khác.

Tuy nhiên, nếu bạn muốn tăng năng suất của máy tính hoặc cải tiến cho các hệ thống máy tính cũ, bạn cũng cũng có thể gắn thêm 1 hoặc nhiều loại card khác nhau. Dưới này là một số loại card mở rộng phổ biến nhất.

Video card

Video card cũng có thể có nhiều tên gọi khác nhau như card màn hình (graphics card), card đồ họa hay thiết bị đồ họa nhưng có cùng nhiệm vụ xử lý các thông tin về hình ảnh trong máy tính. Bo mạch đồ họa thường được kết nối với màn hình máy tính giúp người sử dụng máy tính có thể giao tiếp với máy tính.

Có thể hiểu nôm na rằng video card là thiết bị chịu trách nhiệm về độ “mượt” của các hình ảnh đồ họa bạn thấy trên màn hình. Hầu hết các máy tính đều có GPU (bộ xử lý đồ họa) được tích hợp vào bo mạch chủ thay vì có một video card riêng biệt. Nếu bạn thích chơi trò chơi đồ họa chuyên sâu, bạn có thể gắn thêm các card video rời khỏe hơn vào một trong các khe cắm mở rộng để hệ thống có được công suất xử lý đồ họa tốt hơn.

• 2 cách đơn giản cập nhật driver VGA cho màn hình máy tính, laptop

Card âm thanh (Sound card)

Card âm thanh trong máy tính là một bo mạch chứa các chức năng về âm thanh (và một số chức năng khác về giải trí, kết nối…). Thông qua các phần mềm, nó cho phép ghi lại âm thanh (đầu vào) hoặc trích xuất âm thanh (đầu ra) thông qua các thiết bị chuyên dụng khác.

Có thể hiểu nôm na rằng card âm thanh chịu trách nhiệm cho những gì bạn nghe thấy từ loa hoặc tai nghe. Hầu hết các bo mạch chủ đều có card âm thanh tích hợp, nhưng bạn cũng có thể nâng cấp lên một card âm thanh chuyên dụng để có được âm thanh với chất lượng cao hơn.

Card mạng (Network card)

Card mạng hay còn được gọi là card giao tiếp mạng (Network Interface Card), là một bản mạch cung cấp khả năng kết nối mạng cho một hệ thống máy tính. Nó còn được gọi là bộ điều hợp LAN (LAN adapter), được cắm trong một khe (slot) của bản mạch chính và cung cấp một giao tiếp kết nối đến môi trường mạng. Chủng loại card mạng phải phù phù hợp với môi trường truyền và giao thức được sử dụng trên mạng cục bộ.

Tóm lại, card mạng là thiết bị có trách nhiệm cấp phép máy tính của bạn giao tiếp qua mạng và truy cập vào Internet. Nó có thể kết nối với cáp Ethernet hoặc sử dụng kết nối không dây (thường được gọi là Wi-Fi). Nhiều bo mạch chủ có những kết nối mạng tích hợp và thẻ mạng cũng đều có thể được gắn thêm qua khe cắm mở rộng.

• Top 10 card Wi-Fi tốt nhất

Card Bluetooth

Bluetooth là công nghệ truyền thông không dây trong vòng cách ngắn. Nó thường được sử dụng trong máy tính để kết nối với bàn phím không dây, chuột và máy in. Nó thường được tích hợp vào bo mạch chủ hoặc được gắn trong 1 card mạng không dây. Đối với những máy tính không có Bluetooth, bạn cũng đều có thể mua bộ điều hợp USB Bluetooth, thường được xem là dongle. Card Bluetooth hay còn được xem là các adapter Bluetooth, thiết bị này sẽ cung cấp cho hệ thống máy tính kết nối Bluetooth.

Xem thêm:

• Học sử dụng máy tính cơ bản bài 1 – Giới thiệu về máy tính
• Học sử dụng máy tính bài 2 – Các cơ quan cơ bản của máy tính
• Học sử dụng máy tính bài 3 – Các nút và cổng cơ bản trên máy tính
• Kiến thức cơ bản về mạng: Phần 1 – Các thiết bị phần cứng mạng

máy tính,tìm hiểu về máy tích,học sử dụng máy tính,PC,laptop,máy tính xách tay,phần cứng,các bộ phận máy tính,linh kiện máy tính,bộ phận trong cây cpu

Nội dung Học sử dụng máy tính bài 4 – Bên trong một chiếc máy tính được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: Tin Học Trường Tín. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho truongtin.top để điều chỉnh. truongtin.top tks.